De nieuwe machineverordening: wat betekent het voor jou?
25 augustus 2025
20 januari 2027 wordt de machinerichtlijn voor producenten van machines vervangen door de machineverordening. Die is duidelijker, aangepast aan nieuwe technologieën en in de hele EU hetzelfde. Aan beleidssecretaris Fred Vasquez (Metaalunie) de vraag welke verantwoordelijkheden op het gebied van machineveiligheid bedrijven daardoor krijgen.
Wat gaat er veranderen?
‘De Europese Commissie heeft de machinerichtlijn ingesteld om veiligheids- en gezondheidsrisico’s van machines te beheersen. Maar die richtlijn houdt niet expliciet rekening met de risico’s van nieuwe technologieën als internet en AI. Denk aan cybercorruptie. Dat doet de verordening wel.
Ook heeft een verordening anders dan een richtlijn geen nationale wetgeving nodig ter aansturing. Dat zorgt voor een gelijk speelveld: de eisen zijn overal in de EU hetzelfde. Verder was het al zo dat je de conformiteitsbeoordeling opnieuw moet doorlopen als je een machine substantieel wijzigt. Maar het was onduidelijk wat een substantiële wijziging is. In de nieuwe verordening is dat gedefinieerd.’
Wat betekenen de nieuwe regels voor machinebouwers?
‘Het is nog niet mogelijk om producten op de markt te brengen volgens de beoordeling van de machineverordening. Dat kan pas na 20 januari 2027. Maar je kunt nu al wel de essentiële gezondheids- en veiligheidseisen uit de verordening meenemen in de risicoanalyse en conformiteitsprocedures. Machines die voor 20 januari 2027 volgens de Richtlijn op de markt zijn gebracht voldoen ook aan de eisen van de Machineverordening. Die hoeven dus niet te worden aangepast.
Onder de huidige machinerichtlijn hangen zo’n 800 Europees geharmoniseerde productnormen. Je mag er in principe vanuit gaan dat een machine voldoet aan de essentiële gezondheids- en veiligheidseisen als die wordt gebouwd conform zo’n EN-norm. Die normen worden nu bijgewerkt aan de verordening en aangevuld. Ook werken schrijversgroepen aan de toepassingsgids voor de verordening. Dat alles moet klaar zijn voor 20 januari 2027.’
Wat betekenen de nieuwe regels voor eindgebruikers van machines?
‘Soms pas je als eindgebruiker een op de markt gebrachte machine aan, bijvoorbeeld met een nieuwe motor voor meer capaciteit. Je moet dan nagaan of dat impact heeft op de veiligheid van de machine: ontstaan er nieuwe risico’s of worden risico’s groter en wordt dat niet door de bestaande maatregelen afgedekt? Dan is er sprake van een substantiële wijziging. Je moet dan opnieuw de conformiteit beoordelen, het technisch dossier aanpassen, et cetera. Veel eindgebruikers weten helemaal niet dat ze die verantwoordelijkheid hebben.
Metaalunie adviseert om bij aanpassingen aan de machine de machinebouwer in te schakelen. Die kan nagaan of de wijziging substantieel is en zo nodig de documentatie aanpassen. Dat is de veiligste weg.’
Wat doen de Metaalunie en FME?
‘In ieder geval machinebouwers informeren over de veranderingen. Daarom werken we mee aan het Platform machineverordening, samen met onder meer NEN, RAI Vereniging en TNO. We hebben ook af en toe voorlichtingsbijeenkomsten waar ook SZW en de Nederlandse Arbeidsinspectie bij betrokken zijn. Uit onderzoek van de Arbeidsinspectie blijkt dat veel, vooral kleinere bedrijven onvoldoende kennis hebben over de machinerichtlijn en -verordening. Daardoor kunnen er niet-conforme machines op de markt komen. We denken nog na wat we daaraan willen doen: workshops geven aan machinebouwers of certificering van de technische bureaus die de beoordeling doen.’
Meer informatie
- Platform machineverordening (hier vind je onder meer de definitie van een machine).
- Bijeenkomst op 8 september platform Industrie & Veiligheid bij NEN
Heb je vragen over de beoordeling van de risico’s na een substantiële wijziging van een machine? Mail dan naar CEinfo@metaalunie.nl.
Voor andere vragen over machineveiligheid kun je een beroep doen op een Verbetercoach van 5xbeter.